Specjalistyczne narzędzia dla lotnictwa. Charakterystyka

Procedury i wymagania związane z lotnictwem należą do najbardziej restrykcyjnych, dalece przewyższając nawet te, które są stosowane w transporcie morskim. Jest to spowodowane dążeniem do minimalizacji ryzyka związanego z ruchem lotniczym, zarówno w postaci lotów komercyjnych – pasażerskich i towarowych, ale także sportowym i amatorskim, pełniącym w wielu przypadkach funkcję codziennego środka przemieszczania się. Precyzyjne regulacje dotyczą wszystkich aspektów podejmowanych działań, zarówno używanych materiałów konstrukcyjnych, jak i nawet korzystania z certyfikowanych narzędzi dla lotnictwa. Przyjrzyjmy się bliżej procedurom bezpieczeństwa i ich znaczeniu dla prowadzenia operacji lotniczych oraz zobaczmy, co wyróżnia narzędzia używane w lotnictwie.

Znaczenie procedur bezpieczeństwa i systemów certyfikacji w lotnictwie

Lotnictwo jest branżą, w której jedną z najważniejszych kwestii jest zapewnienie możliwie wysokiego poziomu bezpieczeństwa. Specjalne wymagania są stawiane zarówno przed wykonującymi swoje obowiązki w powietrzu – m.in. pilotami i osobami zajmującymi się obsługą maszyn w trakcie lotu od stewardess po mechaników pokładowych, jak i przed personelem pracującym na ziemi. Chodzi tu o czuwających nad bezpieczeństwem lotu meteorologami czy kontrolerami lotów i o zajmujących się przygotowaniem samolotu, serwisowaniem, obsługą lotniska i urządzeń nawigacyjnych. Odpowiednie procedury i systemy certyfikacyjne dotyczą ludzi oraz wykorzystywanego przez nich sprzętu – samolotów, maszyn, urządzeń i narzędzi przez nich używanych.

Choć praca personelu latającego jest bardzo odpowiedzialna i wymaga znakomitego przygotowania i właściwych predyspozycji psychicznych to równie wysokie wymagania są stawiane przed specjalistami zajmującymi się obsługą techniczną oraz używanym przez nich sprzętem. Wszystkie samoloty muszą być utrzymywane w przewidzianym przez odpowiednie regulacje stanie technicznym. W ramach czynności wykonywanych przez obsługę samolotów i śmigłowców sprawdza się parametry poszczególnych elementów i w razie stwierdzenia przekraczającego normy zużycia wymienia zgodnie z zaleceniami producenta i obowiązującymi procedurami. Ze względu na wagę wykonywanych zadań oraz ponoszoną odpowiedzialność mechanicy zajmujący się serwisowaniem maszyn muszą posiadać potwierdzone kwalifikacje.

Mechanicy wykonujący czynności obsługowe przy sprzęcie latającym zdobywają różne stopnie kwalifikacji zawodowych pozwalających na obsługę poszczególnych typów maszyn i podzespołów. Licencje wydawane zgodnie z wymaganiami Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego (EASA) oraz Urząd Lotnictwa Cywilnego (ULC) wg tzw. Part 66 obejmują kategorię A dla mechaników obsługi, B1 dla techników mechaników, B2 dla techników awioników oraz C oznaczającą inżyniera obsługi hangarowej. W ramach istniejących kategorii obowiązują poszczególne podkategorie precyzujące rodzaj sprzętu, jakie dana osoba może obsługiwać. Np. kategoria A dzieli się na A1 uprawniającą do obsługi samolotów z silnikami turbinowymi, A2 z silnikami tłokowymi, A3 dla śmigłowców z silnikami turbinowymi oraz A4 dla śmigłowców z silnikami tłokowymi. Bardzo szczegółowe i restrykcyjne wymagania wobec personelu technicznego oraz używanych maszyn i urządzeń obejmują również wykorzystywany przez nich osprzęt warsztatowy, w tym wszystkie rodzaje narzędzi.

Czym wyróżniają się narzędzia dla przemysłu lotniczego?

Narzędzia wykorzystywane w lotnictwie muszą spełniać wysokie wymagania jakościowe, a także być zgodne z obowiązującymi normami. W wielu przypadkach dokumentacja techniczna dostarczana przez producenta maszyny czy jej ważnego komponentu ściśle precyzuje nie tylko rodzaj używanych w ramach czynności serwisowych części zamiennych i materiałów, ale również konkretne typy narzędzi lub zestawów narzędzi dopuszczonych do wykonywania określonych zadań. Narzędzia przeznaczone dla lotnictwa muszą dawać pewność, że odpowiednio używane nie wpłyną negatywnie na bezpieczeństwo i jakość prowadzonych prac, a ich niespodziewana awaria nie spowoduje uszkodzeń obsługiwanej maszyny.

Oferta renomowanych producentów narzędzi dla lotnictwa obejmuje znaczną liczbę różnych rodzajów sprzętu. Wśród dostarczanych produktów można znaleźć zarówno szeroki wybór klasycznych narzędzi ręcznych – w tym klucze o różnej charakterystyce od płaskich po specjalistyczne dynamometryczne, szczypce lub wkrętaki, jak i narzędzia specjalistyczne, np. szczypce do skręcania linek czy klucze do mocowań lotniczych. Wielu wytwórców proponuje też gotowe komplety narzędzi przeznaczone do obsługi określonych podzespołów, np. silników, układów elektrycznych, przyrządów pokładowych czy obsługi płatowca, a także do prowadzenia przeglądu głównego. Wśród narzędzi lotniczych znajdują się specjalne odmiany popularnych elektronarzędzi i sprzętu pneumatycznego. Dostępne są m.in. wiertarki wraz z osprzętem, klucze udarowe, szlifierki oraz nitownice. Ważnym uzupełnieniem oferty narzędzi lotniczych są specjalne szafki i wózki narzędziowe, a także mobilne skrzynki i walizki ułatwiające przenoszenie sprzętu.

Specyfika prowadzenia serwisu i napraw oraz produkcji sprzętu lotniczego wymaga szczególnej ostrożności, oraz zapobieganiu możliwości zgubienia części narzędzi czy przypadkowego pozostawienia ich w miejscu, w którym mogą spowodować awarię. Uszkodzenia powodowane przez tzw. FOD (Foreign Object Damage), czyli pozostawione ciała obce, są poważnym zagrożeniem dla bezpieczeństwa i generują duże straty z powodu awarii i przestojów. W celu ograniczenia możliwości zgubienia w strefie wrażliwej na uszkodzenia mechaniczne narzędzia lotnicze są wykonywane w wersjach ze znakomicie widocznymi także w ciemności oprawami fluorescencyjnymi, dzięki czemu są one możliwe do odnalezienia wzrokowego oraz w świetle UV. Drugim zabezpieczeniem jest korzystanie ze specjalnych wkładów piankowych, które instalowane w kasetkach czy szafkach narzędziowych pozwalają na łatwą identyfikację brakującego elementu. W niektórych przypadkach jako zabezpieczenie przeciw FOD-o są używane chipy RFID, co pozwala na szybką lokalizację narzędzia.